हर्षवर्धन पाटलांच्या भाजप प्रवेशास पुर्व इतिहास अडसर !

लोकशासन – प्रतिनिधी : सुरज पिसे

इंदापूर विधानसभा हा पुणे जिल्ह्यातील एक महत्त्वाचा विधानसभा मतदारसंघ, गेल्या काही वर्षांपासून राजकीयदृष्ट्या चर्चेत आहे. या मतदारसंघाचे माजी आमदार आणि माजी सहकारमंत्री हर्षवर्धन पाटील यांचे राजकीय प्रवास आणि पक्षांतराच्या चर्चा सातत्याने राजकीय वर्तुळात गाजत आहेत. 2019 मध्ये काँग्रेस सोडून भारतीय जनता पक्षात (भाजपा) प्रवेश केल्यानंतर, 2024 मध्ये त्यांनी शरद पवार यांच्या नेतृत्वाखालील राष्ट्रवादी काँग्रेस (शरदचंद्र पवार) पक्षात प्रवेश केला. आता, 2025 मध्ये पुन्हा एकदा हर्षवर्धन पाटील यांच्या भाजपात परतण्याच्या शक्यतेबाबत चर्चा सुरू झाली आहे. या लेखात हर्षवर्धन पाटील यांच्या भाजपात परतण्याच्या शक्यता, त्यामागील कारणे आणि त्यापुढील अडचणींचा सविस्तर आढावा घेतला आहे.

हर्षवर्धन पाटील यांचा राजकीय प्रवास: एक दृष्टिक्षेप

हर्षवर्धन पाटील हे इंदापूर तालुक्याचे माजी आमदार आणि महाराष्ट्राच्या राजकारणातील एक प्रमुख नेते आहेत. त्यांनी 1995 मध्ये अपक्ष उमेदवार म्हणून निवडणूक जिंकली, नंतर 1999 ते 2014 पर्यंत काँग्रेस-राष्ट्रवादी आघाडी सरकारमध्ये सहकार आणि संसदीय कार्यमंत्री म्हणून काम केले. 2009 मध्ये काँग्रेसमध्ये प्रवेश केल्यानंतर त्यांनी सहकार आणि संसदीय कार्यमंत्री म्हणून महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.2014 मध्ये इंदापूर मतदारसंघात राष्ट्रवादी काँग्रेसचे दत्तात्रय भरणे यांनी त्यांचा पराभव केला. यानंतर 2019 मध्ये पाटील यांनी काँग्रेस सोडून भाजपात प्रवेश केला आणि पुन्हा इंदापूरमधून निवडणूक लढवली, परंतु दत्तात्रय भरणे यांच्याकडून त्यांना दुसऱ्यांदा पराभव स्वीकारावा लागला. 2024 मध्ये, महायुतीच्या जागावाटपात इंदापूरची जागा अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादीला मिळाल्याने नाराज झालेल्या पाटील यांनी शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादीत प्रवेश केला. मात्र, 2024 च्या निवडणुकीतही त्यांना दत्तात्रय भरणे यांच्याकडून सलग तिसऱ्यांदा पराभव पत्करावा लागला.आता, 2025 मध्ये पुन्हा एकदा पाटील यांच्या भाजपात परतण्याच्या चर्चा सुरू आहेत.

इंदापूरमधील राजकीय गणित आणि स्थानिक प्रभाव

हर्षवर्धन पाटील हे इंदापूर तालुक्यातील एक प्रभावशाली नेते आहेत. त्यांचा सहकारी संस्थांवर, विशेषतः साखर कारखाने आणि स्थानिक शैक्षणिक संस्थांवर मजबूत पकड आहे. इंदापूर तालुका हा शेतीप्रधान असून, ऊस हे प्रमुख पीक आहे. येथील सहकारी साखर कारखान्यांमध्ये पाटील यांचा प्रभाव आहे, ज्यामुळे त्यांचे स्थानिक पातळीवरील राजकीय वजन कायम आहे. भाजपाला पश्चिम महाराष्ट्रात आपला प्रभाव वाढवायचा असल्यास, पाटील यांच्यासारख्या स्थानिक नेत्याचा पक्षात समावेश करणे फायदेशीर ठरू शकते.

महायुतीतील जागावाटपाची नाराजी

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत इंदापूरची जागा अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसला मिळाली, ज्यामुळे पाटील यांनी शरद पवार यांच्या पक्षात प्रवेश केला. मात्र, या निवडणुकीत त्यांचा पराभव झाल्याने आणि शरद पवार गटातील स्थानिक कार्यकर्त्यांमध्ये नाराजी निर्माण झाल्याने (उदा., प्रवीण माने यांचे बंड), पाटील यांना आपली राजकीय रणनीती पुन्हा आखावी लागत आहे. महायुतीतील जागावाटपात भाजपाकडून इंदापूरची जागा मिळण्याची शक्यता असल्यास, पाटील यांच्यासाठी भाजपात परतणे हा एक व्यवहार्य पर्याय ठरू शकतो

भाजपाच्या नेत्यांशी असलेले संबंध

हर्षवर्धन पाटील यांचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्याशी चांगले संबंध आहेत. 2019 मध्ये पाटील यांच्या भाजपा प्रवेशावेळी फडणवीस यांनी त्यांचे स्वागत केले होते आणि त्यांना पुणे जिल्ह्यातील मराठा चेहरा म्हणून प्रोत्साहन दिले होते. 2024 मध्ये पाटील यांनी शरद पवार यांची भेट घेतल्यानंतरही फडणवीस यांनी त्यांच्यावर विश्वास व्यक्त केला होता की, पाटील भाजपा सोडणार नाहीत. यावरून पाटील यांचे भाजपाच्या वरिष्ठ नेत्यांशी असलेले सौहार्दपूर्ण संबंध दिसून येतात, जे त्यांच्या पुनरागमनाला पोषक ठरू शकतात.

स्थानिक कार्यकर्त्यांचा दबाव

पाटील यांनी नेहमीच आपल्या समर्थक आणि कार्यकर्त्यांच्या मतांचा आदर केला आहे. 2024 मध्ये त्यांनी कार्यकर्त्यांच्या सल्ल्याने शरद पवार गटात प्रवेश केला होता. आता, काही कार्यकर्ते आणि समर्थक पुन्हा भाजपात परतण्याचा आग्रह धरत असल्याची चर्चा आहे. इंदापूरमधील कार्यकर्त्यांना अजित पवार गटातील दत्तात्रय भरणे यांच्याविरुद्ध लढण्यासाठी महायुतीतून मजबूत पर्याय हवा आहे, आणि भाजपात परतणे हा त्यासाठी एक मार्ग असू शकतो.

पश्चिम महाराष्ट्रातील भाजपाची रणनीती

पश्चिम महाराष्ट्र हा राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि काँग्रेसचा पारंपरिक बालेकिल्ला आहे. या भागात भाजपाला आपला प्रभाव वाढवण्यासाठी स्थानिक नेत्यांची गरज आहे. हर्षवर्धन पाटील यांच्यासारख्या मराठा नेत्याचा समावेश भाजपाला या भागात शरद पवार आणि अजित पवार यांच्या प्रभावाला आव्हान देण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतो.

सातत्याने पक्षांतरामुळे विश्वासार्हतेचा प्रश्न

हर्षवर्धन पाटील यांनी गेल्या दहा वर्षांत तीन पक्षांमधून निवडणूक लढवली आहे: 2014 मध्ये काँग्रेस, 2019 मध्ये भाजपा, आणि 2024 मध्ये राष्ट्रवादी (शरद पवार). वारंवार पक्षांतर केल्याने त्यांच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. भाजपात परतल्यास, पक्षांतर्गत आणि मतदारांमध्ये त्यांच्याबद्दल अविश्वास निर्माण होण्याची शक्यता आहे. याशिवाय, 2021 मध्ये एका काँग्रेस कार्यकर्त्याने त्यांच्यावर भ्रष्टाचाराचे आरोप करताना भाजपामुळे चौकशी टळल्याचा दावा केला होता, ज्यामुळे त्यांची प्रतिमा डागाळली आहे.तर हर्षवर्धन पाटील यांना 2014, 2019 आणि 2024 च्या निवडणुकीत दत्तात्रय भरणे यांच्याकडून सलग तीन वेळा पराभव स्वीकारावा लागला आहे. यामुळे त्यांचा स्थानिक पातळीवरील प्रभाव कमी झाल्याची चर्चा आहे. भाजपाला विजयाची खात्री असणारा उमेदवार हवा आहे, आणि पाटील यांचा पराभवाचा इतिहास त्यांच्या उमेदवारीच्या शक्यतेला कमकुवत करू शकतो.इंदापूरची जागा सध्या अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसकडे आहे, आणि दत्तात्रय भरणे हे तेथील विद्यमान आमदार आहेत. अजित पवार यांनी भरणे यांना पुन्हा उमेदवारी देण्याचे संकेत दिले आहेत, ज्यामुळे पाटील यांना भाजपात परतल्यानंतरही इंदापूरमधून उमेदवारी मिळण्याची शक्यता कमी आहे. महायुतीतील जागावाटपात भाजपाला इंदापूरची जागा मिळवण्यासाठी अजित पवार यांच्याशी कठीण वाटाघाटी कराव्या लागतील.

भाजपातील अंतर्गत विरोध

भाजपामध्ये इंदापूरमधील स्थानिक नेते आणि कार्यकर्त्यांमध्ये पाटील यांच्या पुनरागमनाला विरोध होऊ शकतो. 2024 मध्ये पाटील यांनी पक्ष सोडल्यानंतर त्यांच्या कार्यालयावरील भाजपाचे बॅनर आणि नेत्यांचे फोटो काढण्यात आले होते, ज्यामुळे पक्षांतर्गत नाराजी दिसून आली होती. याशिवाय, काही स्थानिक नेते पाटील यांना पुन्हा स्वीकारण्यास नाखुष असू शकतात, कारण त्यांचा पराभवाचा इतिहास पक्षाच्या विजयाच्या रणनीतीवर परिणाम करू शकतो.हर्षवर्धन पाटील यांचा भाजपात परतण्याचा निर्णय त्यांच्या राजकीय भवितव्यासाठी आणि इंदापूर तालुक्याच्या राजकारणासाठी महत्त्वपूर्ण ठरू शकतो. त्यांच्या स्थानिक प्रभावामुळे आणि भाजपाच्या पश्चिम महाराष्ट्रातील रणनीतीमुळे त्यांचे पुनरागमन शक्य आहे. तथापि, सातत्याने पक्षांतर, पराभवाची मालिका, आणि महायुतीतील जागावाटपाचा तिढा यामुळे त्यांच्या पुनरागमनात अडचणी येऊ शकतात.पाटील यांच्यासाठी आता सर्वात मोठे आव्हान आहे ते म्हणजे स्थानिक मतदार आणि कार्यकर्त्यांचा विश्वास पुन्हा मिळवणे. जर त्यांना भाजपाकडून इंदापूरची उमेदवारी मिळाली आणि महायुतीतील जागावाटपाचे प्रश्न सुटले, तर त्यांचे पुनरागमन शक्य होऊ शकते. परंतु, सध्याच्या परिस्थितीत त्यांच्यासमोर विश्वासार्हतेचा आणि राजकीय स्थैर्याचा प्रश्न उभा आहे. भविष्यातील राजकीय घडामोडी आणि पाटील यांचा कार्यकर्त्यांशी संवाद यावरच त्यांच्या भाजपात परतण्याची शक्यता अवलंबून आहे.